Thương lái lùng sục mua lúa non

HGTV – Bước vào cuối vụ Hè thu, lúa trên đồng còn hơn tháng nữa mới thu hoạch, các thương lái tại ĐBSCL vẫn lùng sục thu mua lúa với giá cao ngất ngưởng, thậm chí nhiều thương lái đổ về các vùng quê mua lúa non mới gieo sạ chừng 10 ngày với giá 7.400 đồng/kg.

Hiện nay, việc mua bán lúa ở miền Tây thường thông qua cò lúa tức môi giới trung gian giữa chủ ruộng với thương lái hoặc doanh nghiệp. Những cò lúa thường là người địa phương biết rõ chủ ruộng, sẽ nhận tiền cọc từ thương lái, ký kết hợp đồng giao cọc cho nông dân và hưởng hoa hồng 50.000 đồng mỗi tấn lúa. Nông dân khi nhận cọc nếu làm trái hợp đồng sẽ đền cọc gấp đôi, ngược lại nếu thương lái không mua sẽ mất cọc.

Ông Phan Văn Đồng có hơn 10 năm làm cò lúa ở huyện Giồng Riềng cho biết chưa bao giờ chứng kiến lúa sốt giá như hiện nay. Mới tuần trước, ông đặt cọc mua lúa của nông dân giá 7.500 đồng mỗi kg, nay đã lên 8.300 đồng (giống lúa OM). “Lúa mới trổ cũng mua, mới sạ 15-20 ngày cũng mua. Chủ ruộng nào chịu nhận cọc là mua hết”. Cò lúa này cho biết đa phần nông dân chờ giá tăng thêm chưa chịu nhận cọc ngay, một vài chủ ruộng đã nhận cọc giá thấp đang tính bồi thường hợp đồng để bán giá cao hơn.

Tại Cần Thơ, Hậu Giang, nhiều thương lái lục sùng, đặt cọc mua “lúa non” dù cách ngày thu hoạch hơn 1 tháng.  Anh Nguyễn Văn Tâm ở huyện Thới Lai, TP Cần Thơ, trồng 5 ha lúa chất lượng cao, xuống giống mới một tháng. Hơn 10 ngày qua, thương lái thúc giục đặt cọc mua lúa nhưng anh chưa đồng ý bán.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Ba, huyện Vị Thuỷ, tỉnh Hậu Giang, cho biết sau hai lần xuống giống gặp thiên tai phải sạ lại, nay lúa được hai tuần. Theo bà, lúa vụ ba chi phí cao, năng suất thấp do thời tiết không thuận lợi. “Thấy lúa giá cao tôi ráng làm, hiện chưa nhận cọc dù nhiều người hỏi mua. Mong lúa lên thêm được đồng nào hay đồng nấy”, bà kể.

Chủ một doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở Cần Thơ cho biết đã thông qua thương lái đặt cọc mua 30.000 ha lúa, dự kiến 5-6 tuần thu hoạch. Mấy ngày qua, ông bất ngờ khi nông dân báo rằng giá lúa lên 100-500 đồng mỗi ngày, dọa “bẻ kèo” nếu không tăng giá.

Hiện nay nguồn cung thế giới khan hiếm, đẩy giá gạo Việt xuất khẩu tăng cao kỷ lục.Tiến sĩ kinh tế Trần Hữu Hiệp, cho biết tình trạng giành giật mua “lúa non” là do đa số doanh nghiệp xuất khẩu không xây dựng được vùng nguyên liệu, phụ thuộc thương lái, môi giới trung gian. Theo chuyên gia này, một số doanh nghiệp đã ký hợp đồng xuất khẩu trước đó buộc phải mua đủ để giao cho đối tác. Trong khi số khác trước thời cơ tăng xuất khẩu gạo với giá tốt, họ tranh thủ đặt cọc mua lúa sớm, sẵn sàng trả giá cao để không bị “phỗng” tay trên.

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam cho rằng việc liên kết doanh nghiệp với hợp tác xã để xây dựng vùng nguyên liệu còn lỏng lẻo, yếu kém. Thống kê của ngành nông nghiệp cho thấy 50% sản lượng lúa doanh nghiệp thu mua qua thương lái; hơn 12% người dân bán trực tiếp và trên 37% còn lại qua các hợp tác xã. Hiện cả nước có 180 doanh nghiệp xuất khẩu gạo nhưng chỉ có 50% đơn vị ký liên kết với các hợp tác xã để xây dựng, phát triển vùng nguyên liệu đầu vào.

Năm 2023, cả nước gieo trồng 7,1 triệu ha lúa, sản lượng đạt trên 43 triệu tấn (tương đương hơn 20 triệu tấn gạo). Đến đầu tháng 8, các địa phương đã thu hoạch hơn 24 triệu tấn lúa. Từ nay đến cuối năm, nếu không có diễn biến bất thường của thời tiết, sản lượng lúa thu hoạch sẽ đảm bảo nhu cầu trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Lượng lúa dành cho xuất khẩu khoảng trên 15 triệu tấn (tương đương 7-7,5 triệu tấn gạo).

Nguồn tổng hợp: Vnexpress + TTXVN